KDV Hariç veya Dahil Hesaplama

KDV (Katma Değer Vergisi), mal veya hizmetin üretiminden tüketimine kadar geçirdiği tüm aşamaların, bu aşamalarda meydana gelen katma değeri (değer artışı) oranınca vergilendirilmesi şeklinde uygulanan bir vergidir.

Örneğin bir üretici 100,00 TL'ye malettiği bir ürünü 110,00 TL'ye satıyorsa malın değerinde %10 artış (katma değer) olmuştur. Aradaki bu %10 fark vergilendirilir. Üretici katma değerin vergisini beyan eder ve öder. Üreticiden ürünü alan tacir de 110,00 TL'ye aldığı ürünü 121,00 TL'ye satmışsa tacir de bu ürünün değerinde %10'luk bir artış meydana getirmiştir. Bu %10'luk kısım da ayrıca vergilendirilir. Sonunda ürün tüketicinin eline geçtiğinde vergilendirme sona erer.

Ancak burada ne üreticiden ne de tacirden para çıkmaz. Nasıl mı? Şöyle;

Üretici malı üretirken satın aldığı mal ve hizmetler için KDV öder. Örnekteki ürünün KDV oranının %10 olduğunu varsayalım. Diyelim ki üretici satın aldığı mal ve hizmetler için 7,00 TL KDV ödemiştir. Bu malı sattığında da mal bedeli ile beraber %10' KDV'yi tacirden tahsil edecektir. Ürünü 110,00 TL'ye sattığına göre KDV tutarı;

110,00 x 0,10 = 11,00 TL

olacaktır. Üretici tacirden tahsil ettiği 11,00 TL KDV'den (buna Hesaplanan KDV denir), kendi aldığı mal ve hizmetler için ödediği KDV tutarı olan 7,00 TL'yi (buna da İndirilecek KDV denir) düşer ve aradaki fark olan 4,00 TL'yi vergi dairesine beyan edip öder. Aynı şekilde tacir de tüketiciye ürünü sattığında tahsil ettiği KDV tutarından (121,00 x 0,10 = 12,10 TL) üreticiye ödediği KDV'yi (11,00 TL) düşerek ardaki farkı (1,10 TL) vergi dairesine beyan edip öder.

Peki tüketici ne yapar? Tüketici sadece parayı öder. KDV indiriminde bulunamaz. Dolayısıyla ürünün üretiminden tüketimine kadar geçen tüm aşamalardaki KDV tutarlarının toplamı üretici tarafından ödenir (7 + 4 + 1,10 = 12,10 TL). Yani KDV tüketicinin ödediği bir vergidir. Ürün tüketiciye gelmeden önce (son satıcı fahiş bir fiyat uygulamıyorsa) devlet KDV tutarının büyük bir kısmını tahsil etmiş olur.

Tüketici vergiyi vergi dairesine kendisi beyan edip ödemediğinden bu vergi dolaylı bir vergidir. Vergiyi ödeyen son tüketicidir ancak vergi mükellefi (vergi dairesine karşı verginin borçlusu) satıcıdır.

Verdiğimiz örneği bir tablo halinde şu şekilde özetleyebiliriz:

	Ödediği KDV Tutarı	Tahsil Ettiği KDV Tutarı	Vergi Dairesine Ödediği KDV Tutarı
Üreticinin alım yaptığı tacirler			7,00
Üretici	7,00	11,00	4,00
Tacir	11,00	12,10	1,10
Tüketici	12,10

KDV tutarı, mal veya hizmet bedelinin içinde (KDV dahil) veya dışında (KDV hariç) olduğunda farklı şekillerde hesaplanır. Ayrıca KDV hesaplama deyince mal veya hizmet bedeli ve KDV'nin ayrı ayrı hesaplanmaları sözkonusu olur. Yani KDV hesaplama diye tek bir hesaplama yoktur.

KDV tutarının hesaplanması (hariç) :

Mal veya hizmet bedeli, KDV oranı ile çarpılır. Yani
KDV tutarı = Mal veya hizmet bedeli x KDV oranı
şeklinde hesaplanır.

Örnek :
KDV oranı %18 olan 1.000,00 TL tutarındaki bir malın KDV tutarı nedir?
KDV Tutarı = 1.000,00 x 0,18 = 180,00 TL

KDV dahil satış tutarının hesaplanması:

KDV tutarı bulunduktan sonra mal veya hizmet bedeli ile KDV tutarı toplanır. Yani
KDV dahil tutar = Mal veya hizmet bedeli + (Mal veya hizmet bedeli x KDV Oranı)
şeklinde hesaplanır.

Örnek :
KDV oranı %18 olan 1.000,00 TL tutarındaki bir malın KDV dahil satış tutarı nedir?
KDV dahil tutar = 1.000,00 + (1.000,00 x 0,18) = 1.000,00 + 180,00 = 1.180,00 TL

KDV dahil tutar verildiğinde KDV ile mal veya hizmet bedelinin hesaplanması

Tutarın içindeki mal veya hizmet bedelini bulmak için verilen tutar 1 + KDV oranı ile elde edilen değere bölünür. KDV tutarını hesaplamak için ise KDV dahil tutar tutardan hesapladığımız mal bedeli çıkarılır. Yani
Mal bedeli = KDV dahil mal veya hizmet bedeli / (1 + KDV oranı)
KDV tutarı = KDV dahil mal veya hizmet bedeli - Mal bedeli
şeklinde hesaplanı.

Örnek :
KDV dahil satış fiyatı 1.180,00 TL ve KDV oranı %18 olan bir malın mal bedeli (KDV hariç tutar) kaç liradır?
Mal bedeli = 1.180,00 / (1 + 0,18) = 1.180,00 / 1,18 = 1.000,00 TL
KDV tutarı = 1.180,00 - 1.000,00 = 180.00 TL

KDV dahil tutar verildiğinde sadece KDV tutarının hesaplanması

Bunun için mal veya hizmet bedeli (1 + KDV Oranı) değerine bölünür ve KDV Oranı ile çarpılır. Yani
KDV tutarı = Mal veya hizmet bedeli / (1 + KDV Oranı) x KDV Oranı
şeklinde hesaplanır.

Örnek :
KDV dahil satış fiyatı 1.180,00 TL ve KDV oranı %18 olan bir malın KDV tutarını hesaplayınız.
KDV tutarı = 1.180,00 / (1 + 0,18) * 0,18 = 1.180,00 / 1,18 * 0,18 = 1.000,00 x 0,18 = 180, 00 TL


Veya aynı işlemi tamsayıları kullanarak da yapabilirsiniz. Aynı sonucu alırsınız.

Örnek:
KDV tutarı = 1.180,00 / 118 * 18 = 180,00 TL

Veya mal veya hizmetin KDV hariç tutarını üstteki KDV dahil olduğunda yapılan mal hizmet bedeli hesaplamasındaki gibi hesaplayın ve satış fiyatından çıkarın.

Örnek:
Mal bedeli = 1.180,00 / 1,18 = 1.000,00 TL
KDV tutarı = 1.180,00 - 1.000,00 = 180,00 TL

Hangisi kolayınıza gelirse...

Bunu %18 KDV oranını kullanarak küçük bir uygulama ile açıklayalım.

KDV dahil hesaplamak için.

• A1 hücresine 1180 yazın. Bu tutarı mal veya hizmetin KDV dahil fiyatı olarak kabul edeceğiz.
• Mal bedelini hesaplamak için B1 hücresine şu formülü girin:
  =A1/1,18
• KDV tutarını hesaplamak için C1 hücresine şu formülü girin:
  =A1/1,18*0,18
  veya
  =A1-B1
  yazarak mal bedelini toplam tutardan düşmek suretiyle de KDV tutarını hesaplayabilirsiniz.

KDV hariç hesaplamak için.

• A1 hücresine 1000 yazın. Bu tutarı mal veya hizmetin KDV hariç fiyatı olarak kabul edeceğiz.
• KDV tutarını hesaplamak için B1 hücresine şu formülü girin:
  =A1*0,18
• Mal / hizmet bedelini (KDV danhil tutarı) hesaplamak için C1 hücresine şu formülü girin:
  =A1+B1

Daha ayrıntılı hesaplama içeren örnek hesaplama tablosunu indirmek için tıklayın.

KDV aylık olarak beyan edilip ödenir. Her ayın ödenecek KDV tutarı bir sonraki ayın 24'ü akşamına kadar vergi dairesine beyan edilir ve 26'sı akşamına kadar ödenir.

Bazı sektörlerde ve ticari işlemlerde KDV tahsilatının garanti altına alınabilmesi için KDV'yi ödeme sorumluluğu sadece satıcıya değil, hem alıcıya, hem de satıcıya yüklenmiştir. Bu sektör ve ticari faaliyetlerin hangileri olacağına KDV Kanunu ve Vergi Usul Kanunu'nun verdiği yetkiye dayanarak Maliye Bakanlığı karar verir ve tebliğ halinde yayınlar. Sözkonusu satış işlemlerinde KDV tutarının belirli bir oranı (2/10'u veya 7/10'u gibi) alıcı tarafından tutulur (satıcıya ödenmez). Buna KDV tevkifatı (kesinti / alıkoyma) denir. KDV tevkifatı yapılacak sektör ve faaliyetlerin listesine 117 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği sayfasından ulaşabilirsiniz.

KDV mevzuatı ¹ aşağıdakilerden oluşur:

• Katma Değer Vergisi Kanunu
• Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği
• http://www.gib.gov.tr/gibmevzuat sayfasında Katma Değer Vergisi Kanunu seçildiğinde görülebilecek Bakanlar Kurulu Kararları, uygulamaya ilişkin sirküler vb."

¹  Mevzuat: Bir ülkede yürürlükte olan yasa, tüzük ve yönetmeliklerin bütünü(TDK).
KDV Mevzuatı: KDV ile ilgili yasa, yönetmelik, tüzük ve tebliğler.